Sztuka

Napisaliśmy i wydaliśmy, to i sprzedajemy. Całkowicie niepoprawna politycznie, satyryczna powieść sensacyjna. Dla wszystkich, których zdrowy rozsądek i poczucie humoru ratują przed ogłupiającym bełkotem świata wyciętego z gazet i oślepianego błyskami telewizorów (koniecznie na całą ścianę, albo i jeszcze większych). Jest w literaturze "realizm", jest importowany "realizm magiczny", a powieść nasza otwiera nowy gatunek: "realizm absurdalny". Tradycyjny realizm zdaje relację z tego, co jest; realizm absurdalny - zdając relację - przepowiada jednocześnie ewolucję tego, co jest, w to, co będzie, okazując, że jedynym powodem przeniknięcia jakiejś rzeczy, czy zjawiska, ze świata fantazji do świata realnego jest absurdalność i bezsensowność danej rzeczy lub zjawiska. Realizm absurdalny okazuje zatem, że nie ma takiego absurdu, który nie może stać się rzeczywistością. Co więcej, im bardziej bezsensowny pomysł, tym większa szansa na jego socjalistyczne/europejskie urealnienie. Strasznie, ale dzięki Bogu, można się jeszcze z tego śmiać. Jeszcze...

Bach znalazł godnego siebie biografa. Gdzie myśl, czucie i wiara pomagają pojąć i przeżyć dzieło, które pozostanie, nawet jeśli muzyka się skończy...

Teatr studencki jako jedyne w swoim rodzaju zjawisko kulturowe i społeczne. "Od kontestacji do kultury alternatywnej". 

Działaczka, aktywistka, entuzjastka i celebrytka od "sztuki współczesnej" ma w życiorysie tyle "krajowych i zagranicznych sukcesów i osiągnięć", istne "pasmo sukcesów zawodowych", a tymczasem na kilkuset stronach wspomina nie swe osiągnięcia i zdobycze, ale coś, czego nie ma. A nie ma rodziny. Zgodnie z dedykacją: "Tym, których nie ma". Ale nie dość na tym: nie tylko "tym, których nie ma", ale i o tych, których nie ma. Ile można opowiedzieć o niebyciu - "niemaniu"... . Dwie szalki wagi: tylko dlaczego ta pusta waży (i ciąży) bardziej niż ta załadowana? Oto prawdziwa wartość rzeczy i mądrości świata tego...

Trzy tomy najsłynniejszych baśni w artystycznym wydaniu PIW-u: każdy tom "obrazował", "obmalował" (trochę dziwne te określenia, ale chyba lepsze, niż gdybyśmy napisali, że "zilustrował" - takim opisem byśmy zdecydowanie pomniejszyli rangę wysiłku artystycznego) inny plastyk: Stanny, Strumiłło, Jaworowski. Wydanie z 1985 roku - niestety, ze względów technicznych, odbiega edytorsko od pierwszego wydania, o czym wydawca informuje z bezradną szczerością w ostatnim tomie. Cóż poradzić, PRL-owska jakość i socjalistyczne możliwości. 

Bogato ilustrowany esej Andrzeja Banacha "O snach i nowej sztuce" - bardzo osobista wycieczka indywidualisty, krytyka i pisarza w świat, który wszyscy dobrze znamy, a o którym tak mało wiemy. Ilustracje nie tylko z "nowej sztuki".

Kilkaset stron podróży w dziewiętnastowieczny świat książek i druków ilustrowanych. Przewodnikiem jest Andrzej Banach, więc podróż barwna, wciągająca i pouczająca. Przeszło pół tysiąca (!) obrazów/ilustracji towarzyszy opowieści - jak to na wyprawie: nie wystarczy się dowiedzieć, trzeba również zobaczyć. I ani się czytelnik spostrzeże, kiedy podróż po książkach i czasopismach przemieni się w wędrówkę po Polsce, ani się spostrzeże, kiedy z kart druków duch przeniesie się do kraju prawdziwego, pośród ludzi kiedyś żyjących i w krajobrazy dawno minione. Jaka była Polska - kiedy jej nie było - to można wręcz poczuć i przeżyć, właśnie dzięki obrazom z zapomnienia wydobytym: drzeworytom, litografiom, stalorytom, miedziorytom,... Miała być książka o książkach dawnych, a jest książka o życiu, choć dawnym, ale przecież prawdziwym, bo codziennym, potocznym, powszechnym.

Książka przełomowa. W zasadzie to głównie dzięki Banachowi Nikifor podbił salony, a "sztuka prymitywna" stała się modna wśród "jaśnie wykształconych". W PRL-u, w państwie "dyktatury proletariatu" sztuka miała jeden cel: miała "służyć walce klasowej masom robotniczo-chłopskim i inteligencji pracującej" i "wyrażać rewolucyjną świadomość górującego nad zgniłym kapitalizmem zdrowego moralnie i duchowo społeczeństwa socjalistycznego". Wszystko zostało zaplanowane i zadekretowane, ideologicznie uzasadnione, a tu niespodzianka: "żebrzący, głuchoniemy biedak" tworzy własny świat urzekający prostotą i szczerością, cechami, których nigdy nie pojęli "twórcy socrealizmu". Oto niemal dziecinny świat, pełen bezimiennych świętych i akwarelowych, baśniowych pejzaży okazał pustkę i nicość "twórczości" socrealistycznych mistrzów, piewców socjalizmu i Stalina (a który przecież "usta miał czerwieńsze od malin"!). Bo kto dziś pamięta malarzy traktorów, portrecistów robotnic w chustach i umięśnionych robotników zapatrzonych w dal? Jakieś nazwisko? A kto nie słyszał o Nikiforze? Tak oto jeszcze raz okazało się, że "ostatni będą pierwszymi". 

Twórcy amatorzy: malarze "niedzielni", "dnia siódmego", "naiwni", "prymitywni". Tak są opisywani i nazywani twórcy "realizmu naiwnego". Aż pojawił się Ociepka: byłby sur-realizm naiwny, gdyby nie teozoficzny i okultystyczny rodowód jego malarstwa.

Bogactwo staropolskiej kuchni w przepisach i w opisach (literackich). Od samego czytania można poczuć się najedzonym (a nawet przejedzonym)...

Jak w tytule. Od starożytności do współczesności (choć z tą współczesnością to nie przesadzajmy, wszak książkę wydano w 1967 roku).

Jazz - jego źródła, historia, początki w gruntownym opisie z przykładami utworów (teksty, nuty). Bogato ilustrowane. 

Książka o Andrieju Rublowie, ikonografie i mistyku oraz dołączony do książki film o nim - wizjonerski, słynny obraz Andrieja Tarkowskiego.

Jedno wielkie, bolesne oskarżenie. Podzwonne dla ocalonych resztek miasta, które cudem przetrwały, wbrew nienawiści niemieckiej, po to by zakończyć żywot z woli oszalałych socjalistycznych ideologów, lub z opętanych żądzą pieniądza "włodarzy miasta", celebrytów "trzeciej rzeczpospolitej". Rządzący powojenną Warszawą jako jej kaci. Dla ideologii, dla kariery, dla pieniędzy... Domy, kamienice - świadectwa historii odeszły w niebyt, duch miasta przepadł, ale stoją gdzieś wille wystawione za pieniądze zarobione na mordowaniu zabytków, ale dzieci - po studiach na drogich uczelniach zagranicznych - pasą się na brukselskich posadkach dla popychli, którym tylko - tak, jak ich rodzicom - w pustych łbach hulają dwie myśli: kariera i kasa. I co? I nic. Zwykły człowiek za rozebranie rozwalającej się budki na narzędzia zapłaci karę, ale polityk-urzędas za wyburzenie historycznej kamienicy dostąpi kolejnych "odpowiedzialnych funkcji", awansu i premii. Taka sprawiedliwość. Przy lekturze książki, przy oglądaniu zdjęć minionej świetności, serce się kraje, smutek i żal. Jedno wielkie, bolesne oskarżenie...

Anna Świderkówna, Maria Nowicka opowiadają o chyba najbardziej niezwykłym wynalazku człowieka, jakim był alfabet fonetyczny i o jego konsekwencji, czyli o kulturze słowa pisanego. Pismo i książka antyczna, czyli oczywiście nic nowego pod słońcem: starożytna literatura naukowa i popularna, komiksy sprzed tysięcy lat i odwieczne święte księgi, legendarne biblioteki i "bestselery sprzed naszej ery", starożytne plagiaty i białe kruki, itd, itd. ... Wszystko już było rzekł Ben Akiba...

Lekarz, muzyk i historyk w jednej osobie analizuje choroby, związane z nimi cierpienie oraz ich wpływ na twórczość Mozarta, Beethovena, Brahmsa, Chopina i Czajkowskiego. 

Partytury wszystkich 12 koncertów w jednym, kieszonkowym tomie (słynna Sarabanda na stronie 205).

Arystoteles - niebawem będzie zakazany, a jego książki zostaną spalone lub pójdą na przemiał. Wszak taką metodę usuwania książek niezgodnych z ideologią stosuje zawsze socjalizm, nie ważne czy czerwony, czy brunatny, czy zielony, czy czarny (ha! nie ma socjalizmu białego!). Dlaczego Arystotelesa zakażą (w sensie "zabronić", nie "zarazić" - wyjaśnienie ważne w czasach rządowo ogłoszonej pandemii)? Ano dlatego, że przecież Arystoteles nie tylko korzystał z pracy niewolników, ale i cały system niewolnictwa filozoficznie tłumaczył!

Arcydzieło, które jest przebojem muzyki klasycznej - dzięki temu opracowaniu może trafić pod (muzykujące) strzechy.

Arcydzieło w nutach.