Człowiek z marmuru, film VHS

Film wyjątkowy przez wyjątkowe kreacje aktorów - w filmie łączy ich niespełnione uczucie, w życiu - poza kamerą - podzielili tragiczny los. Niezwykłe talenty - dary boże - i bolesny finał. Teresa Tuszyńska (zjawisko) i Zbigniew Cybulski (jak zawsze, bezradnie zagubiony). I PRL "jak normalny kraj": bez wspominania o wojnie i bez zaangażowania w problemy produkcji i życia klasy robotniczej. A zatem tenis, obce języki, "kultura młodzieżowa", "złota młodzież" i romans z "dziewczyną z zachodu". Film nagradzany (i to nie w Moskwie czy w Berlinie NRD-owskim).

Sfilmowana lektura szkolna: żądza władzy (a w niej wszystkie inne żądze) w całej swej nagości (nawet dosłownej). Piękni, zmysłowi, pełni namiętności i niepohamowanych ambicji Barbara Brylska i Jerzy Zelnik. To takie rzeczy są w lekturach szkolnych?! 

Dwa czarno-białe filmy z czerwonego PRL-u. Kryminał, sensacja i - przy okazji - pocztówka z gomółkowskiej Warszawy (film z 1962 roku). W drugim filmie popisową rolę rozżartego konsumenta golonki odgrywa (z zaangażowaniem budzącym apetyt u widza) Stanisław Bareja.

Jak rozpętałem II wojnę światową w wersji kolorowej, stereofonicznej i cyfrowo wykrystalizowanej. W ostatnich scenach Dolas biegnie ku zbliżającym się oddziałom z okrzykiem "nasi!". "Nasi!" czyli sowieci. "Prawda czasu prawda ekranu, prawda...". 

PRL-owski, kryminał okultystyczny z 1985 roku. Znajomy Antykwariatu utrzymuje, że już to wystarczy, by uznać, iż w istocie mamy do czynienia z surrealistyczną komedią. A kiedy jedna z postaci w filmie, "wystawca" horoskopów, mówi, że "parapsychologia jest jak matematyka" jesteśmy pewni: tak, rację ma wydawca pisząc na okładce filmu: "dzieło w reżyserii Jacka Koprowicza wymyka się wszelkim klasyfikacjom".

Wydana na VHS kinowa wersja filmu, nawet z typowymi skazami taśmy filmowej. Jeśli zaczyna się pracę reżysera od arcydzieła (jak powszechnie ocenia się "Nóż w wodzie", wychwalając jego doskonałość we wszystkich elementach sztuki filmowej, czyli - oprócz reżyserii - wychwalając mistrzostwo scenariusza, zdjęć i muzyki), to bardzo trudno nie sprawiać zawodu kolejnymi filmami. Film doskonały, ale kąśliwa krytyka zawsze znajdzie jakiś feler, stąd wydziwiania nad grą Jolanty Umeckiej. Jest w filmie również ukryta perełka: radiowa relacja sportowa (tło dźwiękowe gry w bierki). Brednie komentatora meczu bokserskiego, czyli ponadczasowa poezja idiotyzmu sprawozdawców sportowych - czysta komedia.   

Polski film o miłości do filmu w ogóle. Słynny z "momentów z Kasią Figurą". Hic transit gloria mundi.

Bardzo ideowy i zaangażowany marksista-leninista, towarzysz Wajda Andrzej, oddany i ofiarny pracownik pionu filmowego "aparatu propagandy" PRL-u, wiernie wypełnił zadania polityczne i - jak to zgrabnie określił ktoś w internecie - "zawajdał" historię dokumentnie. Jakimi intelektualnymi aparatczykami byli Wajda i Andrzejewski może sprawdzić każdy, kto sięgnie po prawdziwą historię "Maćka Chełmickiego" (Krzysztof Kąkolewski, "Diament odnaleziony w popiele").  Akcja "Popiołu..." toczy się głównie w knajpie, więc przypomina "Casablancę", inny film, który mimo swego idiotyzmu historycznego uchodzi za arcydzieło "sztuki filmowej". Tylko, że "Casablanca" była surrealistycznym, czysto rozrywkowym romansem-nonsensem, podczas gdy film Wajdy był zaplanowany i był wykonany jako element sowieckiej walki z prawdą i polską historią. Lenin, a może Stalin, co za różnica, uznali film za "najpotężniejszą broń na froncie walki ideologicznej". Wajda bardzo sprawnie posługiwał się tą bronią. Strzelec wyborowy, rzec można. Dobry strzelec - mistrz. Ale - jak wiadomo - dobry strzelec nie oznacza jeszcze, że to jest dobry człowiek. Sowieccy okupanci, ubeccy mordercy i zdrajcy przedstawieni są jako bohaterowie niezłomni, jako żywe pomniki dobra i cnoty, a patrioci jako psychopaci i szaleńcy... Aha, no i oczywiście muszą być sowieccy żołnierze. Sowieccy żołnierze z orderami: jacy piękni w tym filmie są! Jacy grzeczni! Brawo, panie - "o pardonsik, pardonsik" - towarzyszu Wajda! Arcydzieło?! Film wyjątkowo podły i lizusowski, film obrzydliwy - w sensie moralnym, biblijnym. Wydawca pisze, że jest to "dzieło znakomite". To jak powiedzieć: "jak pięknie wykonany gwałt, jaka piękna zbrodnia". Zaiste - majstersztyk sowieckiej propagandy. Problem polega na tym, że mistrzowska agitka traktowana jest jako świadectwo historyczne. Kłamstwo w każdej scenie. "Kłamcie nieprzerwanie, wreszcie wszyscy uwierzą, że to prawda", albo: "plujcie, a wreszcie coś przylgnie" - jak uczył inny socjalista, tym razem narodowy, Goebbels Joseph. Bowiem Polska, jeśli już musi być, to niech przynajmniej nie przeszkadza w niemiecko-rosyjskim pomyśle na Europę, a "jutro na cały świat"...

Polski horror. Jest strasznie. Straszna fabuła, straszne dialogi, straszna muzyka, straszni aktorzy... . A wszystko zaczęła "Wilczyca". Też była straszna. Film z 1990 roku.

Film legenda. Za arcydzieło filmowe uznali go nie tylko reżyserzy europejscy, ale nawet "hamerykańscy", czemu najmocniej dali wyraz, urzeczeni tym obrazem, Francis Ford Coppola i Martin Scorsese doprowadzając do wydania w USA, w 1997 roku, pierwszej cyfrowej, pełnej wersji filmu (na eksport film skracano). Na kasecie kinowa, polska wersja.

Film Romana Polańskiego na DVD w zgrabnej książeczce opowiadającej o filmie i o twórcach.

Film na kasecie VHS. Kopia (bardzo dobra) wersji kinowej. Filmy wydawane w serii "FILMY POLSKIE videoteka" są cenne właśnie z tego względu: są oryginalne, nie są późniejszymi przeróbkami czy "wersjami reżyserskimi", itp. Można obcować z dziełem w jego kształcie pierwotnym, nieskażonym.  

Rewolucja seksualna w późnym PRL-u, z okresu, kiedy w sklepach był w zasadzie głownie ocet. Film z 1989 roku - legenda filmów z "momentami". Komedia absurdalna, bo wszystko w niej jest absurdalne, jedynie ulice Warszawy są takie, jakie były, czyli pełne samochodów: pełne małych Fiatów, dużych Fiatów, Trabantów, Wartburgów... . Dla miłośników samochodów luksusowych znajdzie się też i Wołga, i Mercedes, obowiązkowo jako taksówka. A panorama Warszawy - czysta poezja: najwyższym budynkiem jest katedra św. Jana (cała sztuka tak pokazać Warszawę, by nie było widać Pałacu imienia Stalina). No i plejada aktorów i aktorek (w ubraniach i bez) wprawiających się do nowej roli: do roli celebrytów.

Starsi Panowie w "normalnym" filmie z 1964 roku. Ratują kraj sparaliżowany przez upał.

Bieszczady w pierwszych latach okupacji sowieckiej po "wyzwoleniu". Film nakręcono w 1968 roku, a więc zgodnie z zasadą, którą tak zgrabnie wyraził reżyser z "Misia": "na każdą rzecz można patrzeć z dwóch stron: jest prawda czasów, o których mówimy i prawda ekranu, która mówi...". 

Rekonstrukcja cyfrowa filmu w standardzie Q DVD - czyli, jak zapewnia wydawca, kolory wyglądają lepiej niż w oryginale (wierzymy, bo wydawca jest specjalistą od koloryzowania).

Bogumił Kobiela gra budzącego współczucie oportunistę (w następnej ekranizacji Piszczykiem został - w zasadzie grając samego siebie - Stuhr Jerzy: doskonały przykład, czym różni się kreacja od autoprezentacji, albo sztuka od "produkcji z dziedziny szeroko rozumianej kultury"). Kinowa, oryginalna czarno-biała wersja filmu.

Rarytas, biały kruk czarnej taśmy, a nie żadne "badziewie VHS". Tak, to jest VHS, a nie DVD czy Blu-ray, ale to jest też pierwsza, kinowa (co widać, bo jest to kopia zrobiona z taśmy filmowej!) wersja filmu. Tak ten film wyglądał w czasie, kiedy go pokazywano w kinach i jak objeżdżał świat, i dostawał nagrody. To nie jest późniejsza, wydawana na DVD, ocenzurowana i przegadana "wersja reżyserska" (a pierwsza to była czyja? ciecia z "Filmówki"?). Prawdziwa filmowa "Ziemia obiecana", słynna z wielu scen (i "momentów" - tematem publicznym w 1974 roku było odkrycie, że Daniel O. "jest rudy nie tylko na głowie"), która zniknęłaby w "grobie pamięci", gdyby nie VHS. I - co równie ważne - film, choć to VHS, jest doskonałej jakości, zaskakująco dobra kopia. A jak się nie lubi VHS zawsze można przegrać z kasety na jakiś cyfrowy nośnik. Wajda cierpiał, bo amerykańscy Żydzi zaatakowali go za antysemityzm filmu - nie rozumiał, że dla amerykańskich Żydów wszystko, co polskie jest - z definicji - "antysemickie" i że najprawdziwszy obraz Żydów, właśnie dlatego, że ręką Polaka nakreślony, będzie przez nich od razu nazwany "antysemickim kłamstwem". Tak już oni mają - może czasem budzi się sumienie amerykańskich Żydów za ich faktyczny współudział w tragedii europejskich Żydów w czasie II wojny (całkowite ignorowanie raportów Polskiego Rządu, odmawianie przyjęcia zwykłych ludzi - uchodźców żydowskich) i szukają winnych dla samousprawiedliwienia? A może w ogóle nie lubią Polaków? Mniejsza z tym, Bóg widzi wszystko. Rarytas dla miłośników kina lat 70-tych XX wieku.

Film do obejrzenia tylko na VHS, bo jest to oryginalna kopia wersji kinowej z 1967 roku, bez późniejszych, cyfrowych ulepszeń, przeróbek itp. Jeden z takich filmów, które na całe życie wiązały aktora z jakąś rolą, niemal utożsamiały z graną postacią. Towarzysza Stanisława Mikulskiego (nie gra w "Samych swoich", chodzi tylko o przykład zespawania aktora z graną rolą) pochowano niemal jak agenta wywiadu, w Alei Zasłużonych - tak fikcyjny Hans Kloss, poprzez ten pogrzeb i poprzez minutę ciszy, jaką Sejm uczcił pamięć aktora, wszedł nawet, by tak rzec, do świata żywych. "Sami swoi" również zyskali moc (albo przekleństwo) ożywiania fikcji. Bo kto wymieni inne role gwiazd "Samych swoich"? Kto np. wie, że Ilona Kuśmierska była nie tylko Jadźką, ale nawet Bolkiem (oczywiście jego głosem w "Bolek i Lolek na Dzikim Zachodzie")?