Michał Heller, Józef Życiński, Drogi myślących

Pisma z Kraju UB-u, czyli SB-e. Schyłek jaruzelskiego PRL-u. Kto jak kto, ale autor o SB wiedział dużo i to - można rzec - z pierwszej ręki. "Filozof" - jeden z niezliczonej rzeszy "ludzi kościoła", którzy pracowali na "dwa etaty". Co nie przeszkadzało w autoprezentacji na sumienie narodu. "Kryzys w kościele"? Brak rozliczenia z konfidentami w sutannach i ochranianie jawnogrzeszników z koloratkami to co ma być? "Skumbrie w tomacie, chcieliście kryzys, no to go macie...". Ksiądz biskup może zostanie patronem duchownej, nie świeckiej, bezpieki?

Filozofia, teologia przyrody.

Filozofia współczesna i filozofia Boga.

Dwóch księży katolickich, uznanych specjalistów w dziedzinach wykraczających poza teologię (filozofia, fizyka, astronomia, logika, epistemologia) analizuje "powstanie, rozwój i upadek filozofii mechanicyzmu" (jak głosi podtytuł). Z tymi "upadkami" jest jednak problem, bowiem ludzie z uporem powtarzają te same błędy. Stare teorie powracają w kolejnych wariacjach na temat pysznego przekonania, że oto znalazło się wreszcie ostateczne wytłumaczenie wszystkiego w jakiejś jednej, obejmującej wszystko teorii. Co za paradoksalne zestawienie: połączyć twierdzenie o nieskończoności wszechświata z przekonaniem, że skończona nauka "zmniejsza" ludzką niewiedzę, czyli... zmniejsza nieskończoność! Jak pisał Vonnegut: "w absurdzie siła".

Ksiądz, który jest światowej sławy fizykiem, kosmologiem, filozofem, teologiem, pisze o czasie. Co może powiedzieć o nim fizyk, który wielbi Stwórcę za dar natury i nasza zdolność rozumnego jej poznawania?

Wybrane zagadnienia i kierunki filozofii przyrody: Platon, Arystoteles, Kartezjusz, Newton, Leibniz, Kant, Whitehead, Popper, romantyczna filozofii przyrody.

Zbiór pism filozoficznych: Bóg, Wszechświat i nauka, która rodzi się z zachwytu nad cudem Stworzenia. Nieskończoność: piękno i dobro dzieła Bożego i równie nieskończone ludzkie dążenie do prawdy, wiecznej tajemnicy. Duch badacza, który znajduje szczęście w wędrówce ku kolejnym zagadkom i duch filozofa tropiącego wszystkie idee przemycane do odkrywanego/tworzonego obrazu świata. A za każdą wyjaśnioną tajemnicą kryją się nowe, jeszcze liczniejsze, jakby były przygotowane i czekały na następne, równie niezliczone pokolenia naukowców. Niewyczerpany skarbiec i nieogarnione pole dla myśli ludzkiej - ludzkiej twórczości poznawczej. Tysiące lat ciężkiej pracy, a ciągle prawdą pozostaje sokratejskie "wiem, że nic nie wiem": myśl, która otwiera i zamyka ludzkie poznawanie Wszechświata i Człowieka.

Księża fizycy i filozofowie, i tajemnice stworzenia, które próbuje odkryć fizyka.

Metafizyka XX wieku.

Najbardziej znana z najbardziej kontrowersyjnych historii filozofii napisana przez najbardziej znanego amatora filozofii, filozofia - dyletanta, swego czasu celebrytę z pierwszych stron gazet. Czyta się bardzo dobrze - nawet bez doskonałej znajomości języka angielskiego. 

Ostatnia książka zmagającego się ze śmiertelną chorobą filozofa. Jak filozof może wyjść z labiryntu myśli, który sama filozofia zbudowała?

Powiada się, że filozofia Wittgensteina dzieli się na dwa, przeciwstawne, okresy. Dzienniki (napisane w czasie wojny, gdy filozof służył w armii) każą zastanowić się nad tą oczywistością. Oto filozofia: kwestionować to, co oczywiste. A "Dzienniki" zdają się sugerować, że całe filozofowanie Wittgensteina było jednak pewnym logicznym i koherentnym ciągiem myśli jednego życia.

Podtytuł: "Opowieść o dziesięciominutowym sporze między dwoma wielkimi filozofami", czyli opowieść o tym, że jak się zaczyna rozmawiać o "tolerancji" to ręce zaczynają świerzbić. Nawet zawodowych filozofów z Cambridge. "Gadu, gadu, kij do ...", by zacytować Moliera ("Mieszczanin szlachcicem", Kobiela). Fajna książka, wartka akcja, wciąga - typowa opowieść o filozofach, czyli o osobach wierzących (w swoje myśli) - wierzących, jak widać na załączonym obrazku, niemal na zbój.

Jak pisze autor: "celem książki jest wskazanie zasięgu idei Einsteina w nauce współczesnej".

Wysokiej jakości komiks naukowy w typowy dla Einsteina sposób łączący humor z erudycją.

W PRL-u autor był objęty całkowitym zakazem cenzorskim. Całkowity zakaz oznaczał, że nie tylko nie wolno było drukować jego dzieł, ale również niedopuszczalne było cytowanie bądź przywoływanie nazwisko filozofa w kontekstach innych niż krytyczne. PRL-owski "intelektualista niepokorny" nobilitował się zatem w środowiskach "intelektualistów krytycznych wobec socjalizmu" przez samo wspominanie Poppera. Popper był czczony przez "dysydentów", bo był zakazany przez cenzurę. Nie zastanawiano się zbyt głęboko nad prawdziwą wartością popperowskiej wizji świata - za decydujące kryterium jej sensowności i doniosłości wystarczył cenzorski zapis. Minęło kilkadziesiąt lat: nie ma cenzury jako oficjalnej instytucji państwowej, zdominowana przez niemców Europa wymiera, Rosja szuka wirtualnych sposobów na całkiem realną odbudowę imperium, komunistyczne Chiny, sprzedające ludzi na części wymienne, budzą chciwe tęsknoty biznesu szukającego niewolniczej pracy, dekadenckie mniejszości terroryzują próbującą żyć normalnie większość, dzieci w szkołach, zamiast nauki tabliczki mnożenia, mają ćwiczenia z masturbacji, chrześcijanie są mordowani albo okładani zakazem upubliczniania swej wiary - chrześcijaństwo jest najbardziej prześladowaną religią, a z postaci historycznych Kaligula i Neron są "cool", ... - doskonała okazja, by z perspektywy doświadczeń XXI wieku ocenić miraż "społeczeństwa otwartego". 

Fizyk i filozof zajmuje się filozofią nauki w poszukiwaniu całościowego, koherentnego obrazu świata fizycznego.

Bóg - niepotrzebna hipoteza? Skoro, jak sądzą dziennikarze (którzy przecież zawodowo znają się na wszystkim) oraz ludzie bardzo wykształceni i bardzo oświeceni, istnieje przeciwstawienie nauka - wiara (czyli, że w XXI wieku nauka oznacza postęp, a wiara w Boga oznacza ciemnotę i zabobon), to dlaczego trafiają się naukowcy wierzący w Boga? Gorzej: większość naukowców wierzy w Boga? Na Boga, dlaczego?! Nawet - o dziwo! - w "naukach społecznych" (które od zarania, a zwłaszcza w socjalizmie, prawdę mają za nic), nawet w tych "dyscyplinach twórczości ideologicznej" trafiają się naukowcy, którzy twierdzą, że jeśli zaneguje się istnienie Boga, to w istocie wtedy "niepotrzebną hipotezą" stanie się wszystko, a więc tym bardziej nauka. "I kto tu jest naiwny?" (jak Michel Corleone spytał Kay Adams, gdy ta oskarżyła go o naiwność, a jego ojca o robienie złych rzeczy, których nie robią "wielcy i porządni ludzie").  

"Może przyszedł czas, aby zastąpić mglistą koncepcję doboru naturalnego (...) taką wizją inteligentnego projektu, w której weźmiemy pełną odpowiedzialność za naszą planetę" fragm. książki

Nauki przyrodnicze i duchowość w starożytności i w średniowieczu. Zostawmy nieprawdziwe, ale wciąż popularne, wyobrażenia na temat wojny nauki z wiarą i "ciemnego średniowiecza". A jaka jest prawda? Zapraszamy do lektury...

Rozważania o istocie fenomenu, jakim jest nauka, prowadzone w PRL-u, ale pod wpływem dokonań T.S. Kuhna. "Nauka" i "porządek świata". "Nauka" - wyjątkowe osiągnięcie kultury i cywilizacji, które zawdzięczamy chrześcijaństwu: to wiara, która mówi, że świat jest "porządkiem" właśnie, a nie chaosem, bo jest celowym, rozumnym ("matematycznym") i dobrym dziełem Boga, darem dla człowieka, ukochanego dziecka. Po drugie: obowiązkiem człowieka jest dziękczynienie Bogu za jego dary, a najlepiej można wyrazić wdzięczność pełnym zachwytu poznaniem dzieła Bożego. Po to, prócz ducha, dany został człowiekowi rozum. Po trzecie świat materialny, jako dzieło dobrego Boga, jest darem bezcennym i ma służyć człowiekowi, należy więc go poznawać, by mądrze czynić "Ziemię sobie poddaną". Oto owoc chrześcijaństwa: bez chrześcijaństwa nie byłoby naszej "nauki", bez Kościoła nie byłoby uniwersytetów (Lewis, Russo, ...). Trudno w to uwierzyć w czasach, gdy "naukę" zniewoliły pieniądze ("naukowcy" jako niewolnicy wielkich korporacji, nie chodzi o prawdę, ale o zysk), a oświeceniowe pyszne odwrócenie się od Boga otworzyło drogę do gwałtu na naturze i jej wyniszczającej eksploatacji. Wszak "jeśli Boga nie ma, więc wszystko wolno" jak zauważył Dostojewski. Bardzo ciekawe, jak te sprawy próbowano badać w PRL-u, pod władzą "marksistowskiego paradygmatu" i stanu wojennego.