Jose Cabanis, Karty czasu

Jeszcze jedna wersja "mrocznego przedmiotu pożądania".

Cztery w jednym. Bardzo ekonomicznie. Niezwykła proporcja: objętość dzieła życia wobec jego doniosłości. A są pisarze, jak np ten, no, no jak mu tam, ten, co to tyle napisał, o tu są jego książki, zajmują całą półkę (z dostawką i jeszcze tam w przedpokoju, w pudełku, o tam, pod szafą), no jak mu tam...

Książka nagrodzona w 1933 roku Nagrodą Goncourtów. Autor nie tylko pisał, ale zbierał nagrody, wyróżnienia i oznaczenia. Samych orderów i medali miał... 44 - jak na "lewicowego intelektualistę", sympatyka komunizmu, przystało (jeden garnitur za mało, gdy się chce całą pierś obwiesić).

Słynna powieść o zmaganiu człowieka z szatanem.

Kronika życia w małżeństwie spisana przez męża, który nie kryje się z tym, co myśli i co czuje. Jednych bawi, innych (inne w zasadzie) drażni. Egzemplarz unikalny: na okładce błąd drukarski! Zamiast "Bazin" nazwisko autora wydrukowano jako "Azin". Oczywista gratka dla kolekcjonerów.

Wolność i zło. Wolność jako droga do zła. 

Siedem tomów jak siedem kul w Sarajewie.

Cieśla, czyli szesnastoletni chłopak, Józef i jego oblubienica, bardzo młoda dziewczyna, Maryja i... Bóg, który obdarzył ich rolą jedyną w historii. Olivier Le Gendre opowiada historię, która dla nas jest oczywista przez swą odwieczną obecność. Ale dla dwojga bardzo młodych Żydów to, co się im zdarzyło, było całkowitym przekroczeniem ich naturalnej, ludzkiej codzienności. Zwykle św. Józef przedstawiany jest jako starzec, który opiekuje się Maryją i Jezusem. Autor pokazuje nam męża Maryi jako młodzieńca, który - z konieczności samotnie, wobec ludzi (bo któż może mu służyć doświadczeniem?) i wobec Boga - w każdej chwili swojego życia, musi decydować jak z wiarą spełniać wolę Boga. Książka mała, na jeden dzień, ale myślenia i przeżywania - na całe życie. Zwłaszcza dla przeżywających ojcostwo książka Francuza winna być lekturą oczywistą.

Erskine Caldwell był cenionym przez władze PRL-u pisarzem amerykańskim, bo "bezkompromisowo malował nędzę i beznadzieję życia biednych ludzi w Ameryce". Dodajmy: i ich obsesje seksualne, ale o tym raczej się wówczas nie myślało tak, jak teraz się myśli, czyli obsesyjnie. Beznadzieja, po części spowodowana przez warunki obiektywne, ale też - w dużej mierze - jako wynik wyuczonej bezradności. Oczywiście takiej literatury o "parszywym życiu" w krajach socjalistycznych nie było nie dlatego, że nie było w tych państwach "nędzy i beznadziei", czy nie było w nich biedy, a nawet zdeprawowanej seksualności. Literacki, "caldwellowski" obraz bezsensownego życia zepchniętego na margines w "krajach socjalistycznych" nie powstał, bo powstać nie mógł. Zresztą czy literatura może być źródłem wiedzy obiektywnej o czasach i miejscach opisywanych? Bardzo wątpliwe jest i problematyczne budowanie wizji świata na podstawie powieści, opowiadań, poezji, ba! nawet wspomnień. Swoją drogą ciekawe, jak wyglądałaby konfrontacja nędzy "bezwzględnego kapitalizmu" z nędzą "socjalistycznego ustroju sprawiedliwości społecznej" gdyby Caldwell mógł żyć i pisać w obu światach. Może okazałoby się, że ludzki upadek jest zawsze taki sam, bez względu na "dekoracje ustrojowe"?