Alexis de Tocqueville, Dawne rządy i rewolucja

Słynna rozprawa Tocqueville'a wychodząca od rewolucji francuskiej, a kończąca na ogólnych prawach rządzących przemianami w społeczeństwach

Gilotyna jako symbol wolności, równości i braterstwa! Rewolucja francuska - mistrzyni w wynajdowaniu przemyślnych form masowej zbrodni, eksterminacji. Gilotyna, rozstrzeliwanie, topienie, armaty... . Jak to się stało, że ta szalona orgia zniszczenia, okrucieństwa, bestialstwa i zbrodni uznana została za chwalebny początek państwa? Jak to możliwe, że psychopaci i socjopaci, ogarnięci szaleństwem czystego zła, uznani zostali za bohaterów? Że usprawiedliwiano każdą, nawet najbardziej nieludzką formę eksterminacji? Czy to jest takie proste, że wystarczy jedynie "wygnać Boga" i wypisać na sztandarach "wolność", by usprawiedliwić każde ludobójstwo? Czego na pewno uczy rewolucja francuska, to tego, że im wznioślejsze ideały, tym większe kłamstwo, tym większa przepaść między rajem głoszonym i zaprowadzanym dla nielicznych, a piekłem tworzonym dla pozostałych. Rewolucja francuska, komunizm, faszyzm - różne warianty tego samego przekleństwa bezbożnej historii. Trzy wersje jednego i tego samego piekła - nędzy, niewolnictwa i śmierci dla milionów i raju dla wybrańców. Szkoda słów. Książka dla ludzi o silnych nerwach (lub o przytępionej wrażliwości). Autor, jako były apologeta stalinizmu, wie o czym pisze - niezły problem: jak unikać totalnego przymusu w ustroju, który utrzymuje się tylko dzięki terrorowi i dyktaturze garstki uzurpatorów?

Stanisława Przybyszewska, przedwcześnie i tragicznie zmarła pisarka, zmaga się z dramatem francuskiej krwawej dyktatury, terroru po 1789 roku. Sprawa Dantona - "kronika sceniczna", jak ją nazwała autorka -  została sfilmowana przez polskiego reżysera i z udziałem polskich aktorów, ale we Francji, bo PRL-u, w owym czasie, dogorywał "sowiecki realny socjalizm" przybierając jawną postać dyktatury - "stanu wojennego".

Świat arystokracji i świat klasy rządzącej przed rewolucją francuską: przyjemność fizyczna i korzyść własna jako jedyne zasady. I Casanova jak ryba w wodzie w świecie cielesności tryumfującej. Aż gilotyna zrobiła miejsce dla nowej armii spragnionych uciech. Władza, by mieć jak najwięcej seksu i seks, by mieć jak najwięcej władzy. Zboczenie, wyuzdanie, tajne związki (w książce - masoneria), zdrada, intrygi... Sytej Europy portret niezmienny. Od Kaliguli i Nerona po pijanego "europejskiego szefa komisji". Byłoby smutne, gdyby nie było obrzydliwe. I miliony niewolników - nawóz wygodnego życia "wybrańców" - ofiary jakiejś ideologii, albo "postępu", co to ma za znaczenie zresztą w imię czego Moloch pochłania codziennie nowe ofiary... . 

Tragedia, ale i koszmar, narodu - ale i narodów. Rewolucja w Rosji, którą komuniści nazwali "rewolucją październikową" (bo była w listopadzie), kojarzona jest z rokiem 1917. Autor tej monumentalnej książki rewolucji rosyjskiej nadaje znacznie bardziej rozległe ramy: szuka jej początków w ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku, a zakończenia w połowie lat 30-tych XX wieku. Książka imponuje wielością omawianego historycznego materiału i przytłacza bezmiarem zła uwolnionego w chaosie wojny domowej, a następnie kultywowanego przez "państwo robotników i chłopów". Jak łatwo jest przemienić ludzi w bestie. I jak łatwo zbudować państwo na najczarniejszych cechach ludzkiej duszy (może dlatego tak łatwo poszło, że istnieć duszy państwowo zakazano). Sowiecki komunizm - najbardziej zakłamany (państwo totalne, które ogłosiło się pierwszym królestwem wolności, a bezprawie nazwało prawem) i najbardziej morderczy i bestialski system w dziejach ludzkości (państwowy przymus znoszący wartość ludzkiego życia jako fundament wszystkich więzi społecznych). Uwaga! Książka zawiera nie tylko wstrząsające opisy zbrodni komunizmu sowieckiego, ale również koszmarne zdjęcia (kanibale z czasów głodu na Ukrainie, torturowany polski oficer z wojny w roku 1920,...). Książka powinna być lekturą obowiązkową dla wszystkich, którzy czują jakąkolwiek sympatię dla socjalizmu i komunizmu. Niestety, tego rodzaju ciągoty są zawsze wynikiem ignorancji bądź wyrachowania (lub ich mieszanki). Ot, i sprzeczność, która jest przeszkodą nie do pokonania: żywić nadzieję na wysiłek poznawczy tam, gdzie króluje lenistwo intelektualne i moralne. A rewolucja, zanim utopi państwo we krwi, zaczyna się w samym centrum samouwielbiającej się władzy - co potwierdza tylko myśl Alexis'a de Tocquevill'a, że wybuch rewolucji jest zwieńczeniem procesów społecznych i historycznych, a nie ich zapoczątkowaniem. Tak jak socjalizm i demokracja to dwa nie dające się pogodzić systemy. Dlatego rewolucja pożera własne dzieci.

Profesor historii Grzegorz Kucharczyk pokazuje, jak wszystkie próby budowy raju na ziemi prowadzą zawsze do ludobójstwa. Miał być raj, a zawsze wychodzi piekło. A co ma wyjść, jeśli chce się budować raj i jednocześnie walczy się z Bogiem. A w zasadzie to chodzi tylko o walkę z Bogiem - prawdziwy motor wszystkich rewolucji. Jedyny postęp w tej antykrucjacie, to wprzęgnięcie do szaleństwa odwiecznego holocaustu coraz bardziej przemysłowych metod. Żydzi co prawda twierdzą, że niemiecki plan usunięcie ich z okupowanej Europy nie miał precedensu w dziejach, ale - jak uczy historia - ludobójstwo jest historycznym jedynym "dziełem" ludzi, którzy chcą być bogami. Ba, były wszak nawet całe narody, które zostały doszczętnie wymordowane. Człowiek - to brzmi dumnie?! Jak pisał O. Bocheński: trafiają się ludzie mądrzy i dobrzy, ale człowiek - jako gatunek - jest zwierzęciem okrutnym, szalonym, bezmyślnym i niszczycielskim. 

Historia powszechna, ale wyznaczona dwoma francuskimi datami. Bo Francja była w owym czasie wodzirejem odwiecznego danse macabre. Od "rewolucji francuskiej", czyli od rzezi wojny domowej, której kwintesencją było ludobójstwo w Wandei - oczywiście wszystko jako realizacja haseł "wolności, równości i braterstwa" - po jatkę katastrofalnej wojny z Prusami, która ostatecznie złamała "ducha Francji". W międzyczasie szaleństwo wojen napoleońskich. Autor był jednym z najważniejszych historyków PRL-u, a jego opracowania historii XVIII i XIX wieku były najpopularniejszymi podręcznikami poświęconymi temu okresowi.