Władysław Kopaliński, Koty w worku czyli z dziejów pojęć i rzeczy

Zbiór wyrazów importowanych, czyli poczynając od "abak" (pierwsze słowo, bo oczywiście na początku zawsze jest litera "a" - zawsze w słownikach, bo jak wiadomo w realu na początku było jednak słowo, choć rzecz jasna nie "abak"), a kończąc na "żyrować". To ciekawe: od "a" do "x" wszystkie litery są obce, a nasze własne, polskie, są tylko cztery litery... ł, ś, z, ż.

Wieczna zagadka: jak naród o takiej kulturze mógł popaść w taką patologię? A może to właśnie jego kultura była źródłem zła, może ta kultura przez wieki ewoluowała w faszystowską kumulację? Może bez reformacji, bez "klasycznej filozofii niemieckiej", bez psychologii i psychiatrii XIX i XX wieku, itd., nie byłoby hitleryzmu?

Gdyby nie bezmiar cierpienia sprowadzonego na świat przez niemców i ich socjalizm narodowy niniejszy słownik byłby paraliżująco śmieszny. Niestety zebrane w nim przykłady niewiarygodnego zidiocenia i dewiacji wciąż mają dla niektórych walor oczarowujący. Zwłaszcza w swym ataku na chrześcijaństwo. Tym bardziej to dziwne, że Hitler miał być mesjaszem...

Socjalizm brunatny, czerwony, zielony, tęczowy - wszystkie, atakując programowo chrześcijaństwo, atakują w istocie człowieka. I wcale tego nie kryją: "stary człowiek" musi umrzeć, musi być stworzony "nowy człowiek", "nowy", bo "wyzwolony z okowów religii chrześcijańskiej". Owo stworzenie trzeba przeprowadzić bez względu na środki i metody. Cel uświęca środki. Bo jakże inaczej człowiek, stworzony na wzór i podobieństwo Boga, przyjmie ideologię socjalizmu? Ideologię - religię antychrześcijańską, której brunatną wersję przedstawia oferowany słownik.

Książka wielbiona i otoczona kultem przez miłośników "magii", "tajemniczości" i "duchowości". Autorem jest poeta, więc i nic dziwnego, że słownik stworzony przez niego jest dziełem poetyckim, a nie naukowym. Zbiór Cirlot'a jest świadectwem fascynacji okultyzmem, magią, fantastyką i ludzką fantazją również i w tym sensie - co podkreślają krytycy książki - że sam zbiór jest przede wszystkim dziełem fantazji, zwłaszcza tam, gdzie autorowi brak wiedzy. A, że wiedzy tej autor - jako artysta, czyli z racji pełnionej "funkcji społecznej" - mieć nie może, przeto uczciwym tytułem byłby "Osobisty słownik...", albo lepiej: "Mój osobisty słownik... ", tak wiele w nim mniemań i bałaganu rzeczowego i intelektualnego. I - jak na przeciętnego, XX-wiecznego artystę z Barcelony przystało - symbolika związana z chrześcijaństwem opisana jest, w zasadzie, w sposób żenująco amatorski, w stylu popkulturowych klisz (tak piszą krytycy, ale dla wielu artystów akurat to będzie atutem, a nie wadą). Bardzo to też zabawne, bo książkę wydało Wydawnictwo Znak - powołane wszak do szerzenia innych treści niż okultyzm, wiedza tajemna i pogański zabobon. Pecunia non... ? Czyżby kolejny przykład ma ironiczne powiedzenie, że "erudycja to nie wiedza, a wiedza to nie erudycja"? Najlepiej sprawdzić samemu - jeśli wiedza pozwoli:)

Alfabetycznie ułożony, bardzo subiektywny zbiór różnych pojęć, zjawisk i opinii, które autorowi wiążą się z XX wiekiem: od 'Anonimowi Alkoholicy' do 'Żywice syntetyczne'. Zbiór powstał jeszcze w portretowanym słownikowo wieku, w 1998 roku, czyli w czasie, który w oczywisty sposób wykluczył dystans do opisywanego wyrywka dziejów. Zbiór wywołał recenzencki zachwyt zawodowego donosiciela (donosił nawet na własną rodzinę!) - ideowego współpracownika służby bezpieczeństwa, uchodzącego w PRL-u za pisarza i autorytet moralny, Andrzeja Szczypiorskiego, co okazuje się dzisiaj zaskakującym i dosyć przewrotnym "podsumowaniem" całej publikacji. Tym bardziej, że pojęć: "agent", "tajny współpracownik SB", "donosiciel" nie ma w 'Słowniku...'. Cóż, Kopaliński najwyraźniej nie uznał ich za istotne dla opisu PRL-owskiego XX wieku. To tak, jakby w 'Słowniku polskiej wsi' zabrakło np. hasła "świnia"...