Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera

Jeszcze jedna książka (tym razem bardzo mała i bardzo znana) o Szatanie i jego wizji świata. Oczywiście szydercza i ironiczna. A czego można się spodziewać po czystej inteligencji, która wielbi samą siebie i nie chce nikomu służyć?

Jak sobie Mark Twain wyobraża średniowiecze (a dokładnie "średniowieczny" dwór króla Artura)? A jak sobie Mark Twain wyobraża amerykański XIX wiek? Potoczne wyobrażenia, mity, uprzedzenia i schematy dotyczące historii (bo skąd autor miał mieć wiedzę?) jako tworzywo do uciesznej (z założenia) powieści. Bo to przecież kupa śmiechu, kiedy zestawi się ciemnych nie-amerykanów z bystrymi (z przyrodzenia) Amerykanami. A jeśli jeszcze dodatkowo ciemnota nie-amerykanów jest ciemnotą najciemniejszą, bo "średniowieczną", a bystrość Amerykanów jest bystrością najbystrzejszą, bo XIX wieczną, to już doprawdy nie pozostaje nic innego, tylko boki zrywać. Jak mówił Muller z "Ziemi obiecanej": "zapłaciłem, to się bawię".

Wszystko, czego potrzebuje dorastający młodzieniec: Dziki Zachód, preria, Indianie, złoto do zdobycia, szlachetne dobro i przyjaźń, a przeciw nim zdradliwe i podstępne zło... . Mężczyźni są mężczyznami i walczą. Książki pisane w czasach "realnego socjalizmu" niosły nadzieję, że istnieje gdzieś "normalny" świat i nikomu nie przeszkadzało, że jest nim wymyślony w PRL-u western do czytania. Dlaczego, to, co działało wówczas, miałoby nie działać w czasach "jeszcze bardziej realnego socjalizmu (europejskiego)"? 

Dwie wielkie powieści w małej formie - seria kieszonkowa "Iskier".