Józef Chociszewski, Księga sybillińska o przyszłości, Perły Biblioteki Narodowej

Jedno z najsłynniejszych pojęć końca XX wieku - "szok przyszłości". Alvin Toffler pisze o świecie, który oszalał i o człowieku, który dla czystej uciechy rozkręcił tę karuzelę coraz szybszych zmian i sam wiruje na niej nie mogąc w pędzie dostrzec nic stałego. Nic dziwnego, że robi się niedobrze, że taka kołomyja musi być szokiem. Książka zamyka się pomysłami jak uprzyjemnić można siedzenie na krzesełku karuzeli by tak strasznie nie mdliło. Jak wirować by nie zwomitować. Potrzeby i sensu tej uciesznej karuzeli rzecz jasna się nie kwestionuje. Nic dziwnego - skoro zadeklarowało się śmierć Boga, do oddawania czci pozostała jedynie karuzela. Szok. 

Bestseler. Legendarna już próba uporządkowania chaosu współczesnego świata i dosłyszenia w całym teraźniejszym zgiełku i wrzawie jakiejś melodii. Który z dźwięków otaczających współczesnego człowieka (dla ścisłości: człowieka amerykańskiego z końca XX wieku) jest tylko pojedynczą nutą, a który początkiem pieśni przyszłości? Albo - by użyć innej metafory - które z nowych źródeł jest źródłem dającym początek nowemu nurtowi, a które wyschnie, zaniknie bez śladu? Kusząca perspektywa, że chytre przyjrzenie się teraźniejszości pozwoli przewidzieć czym będzie żyło jutro. Odwieczna tęsknota by zajrzeć za zasłonę tajemnicy, by podejrzeć przyszłość. A nawet więcej: oto wiara XX i XXI wieku, wiara w "naukę", że jest zdobytym wreszcie narzędziem, które pozwoli usunąć tajemnicę ziemskiego losu. Szklana kula "racjonalistów". Wróżki i wróżbici na uniwersyteckich etatach "futurystów", "prognostyków społecznych". Prorocy XX wieku, kapłani wiary w "naukę". Ale jak mówił inny prorok, Jeremiasz, tylko tysiące lat temu: "wy natomiast nie słuchajcie waszych proroków, (...) waszych objaśniaczy znaków (...), przepowiadają wam bowiem kłamstwo (...) abyście wyginęli (27.10-11). Bo oto dekoracje się zmieniają, ale czy zmienia się aktor? Czy "postęp techniczny" oznacza "postęp moralny"? Jeśli zmiana liczydeł na tablet nie prowadzi do moralnego podniesienia człowieka to jest tylko następną zabawką rozkapryszonego dziecka. I, o zgrozo!, więcej: rozkapryszone dziecko z liczydłem było mniej groźne, mniej niebezpieczne (nawet dla siebie) niż rozpuszczony bachor ze smartfonem. Agresja tego pierwszego ograniczała się do zasięgu jego ramion i głosu - agresja tego drugiego otacza cały świat. Jeśli człowiek "przedinformatyczny" zrobił dwie wojny światowe, co zrobi człowiek "globalny"? Aż strach się bać. Koniec historii, ale zgoła odmienny od tego, który lansował i prorokował inny, nie mniej słynny, wróż uniwersytecki - Fukuyama (też "niezły filut" - by zacytować red. Michalkiewicza:)

Galicja XIX wieku w literaturze XIX wieku, opisana językiem minionym i z adekwatną wrażliwością oraz poczuciem humoru. Satyryczna powieść obyczajowa w dawnym stylu, czyli zda się, że ramotka, która nie znajdzie już czytelników, poza miłośnikami zabytków literatury polskiej. Ale kiedy napiszemy, że jest to uczta dla miłośników literatury "typu vintage", to jesteśmy pewni, że taka reklama zainteresuje niejednego współczesnego amatora modnych drobiazgów.

Napisana po polsku, czyli językiem literackim, a nie gwarą gazetow-blogową, klasyka pozytywizmu, która do dzisiaj znajduje wielu czytelników. Wszystkich, których do lektury popycha tęsknota za prostym światem, bez relatywistycznych usprawiedliwień, gdzie tak, znaczy tak, a nie znaczy nie, gdzie drogą do sensownego i szczęśliwego życia jest życie wypełnione pracą, a nie kredytem, gdzie honor wyznacza wybory życiowe, a nie "znajomości i układy", gdzie miłość oznacza poświęcenie dla dobra osoby ukochanej i troskę o nią, a nie natychmiastowe zaspokojenie nieopanowanego i zaburzonego popędu rozrodczego, gdzie przyroda jest częścią normalnego świata danego od Boga, więc drzewa się ścina, by mieć drewno na budowę domów, krowy się doi, a w lesie poluje, a nie jest przedmiotem "ekologicznej troski" prowadzącej do katastrofy biologicznej - bo "prawa" jakiegoś pasożyta są ważniejsze od naturalnych potrzeb człowieka, gdzie patriotyzm jest nakazem serca miłującego tradycję i szanującego obowiązki wobec dobra wspólnego, a nie jest oczerniany i wyszydzany jako "nacjonalizm", gdzie... itd, itd. Od razu widać, że nie jest to powieść współczesna. Dzisiaj mówi się o takiej literaturze, że jest "naiwna", "sentymentalna" i "nudna". A więc zapraszamy do staroświeckiej lektury z koniecznym ostrzeżeniem: uwaga! Może obudzić dobro drzemiące w duszy! Osobom przyzwyczajonym, że rolą "pisarza" jest pokazać świat gorszy od koszmarów sennych i zaprawić myśli melancholią i goryczą, sprawi zawód. No i ten język - dzisiaj niezrozumiały: żadnych przekleństw i wulgaryzmów!

Artysta o niezwykłej zdolności malowania fascynujących obrazów słowem. Twórca wyjątkowych postaci i bohaterów, którzy od dziesięcioleci zdają się żyć bardziej realnym życiem niż niejedna z osób rzeczywistych. Tytan pracowitości. Czyli wszystkie cechy, by być lekceważonym przez "pisarzy", którzy pretensje do sławy i uznania uzasadniają adoracją własnego, piekielne skomplikowanego, życia wewnętrznego oraz wrażliwością sprowadzoną do roztkliwiania się nad własną genialną i tragiczną złożonością. Książka to wyjątkowy i wciągający portret wyjątkowego i fascynującego pisarza: biografia, reportaż, kalendarium w jednym. Złożony obraz twórcy i epoki.

Książka dla miłośników historycznego gawędzenia, opowiadania o obyczajach i o codziennych zwyczajach. Trochę takie plotkarstwo historyczne. Daleko od akademickiej poprawności i oschłości, dzięki czemu doskonale się czyta (oczywiście, jeśli ktoś ceni taką twórczość). Nie tylko opisanie przeszłości, ale też próba jej ożywienia. Bo jak opisać życie państwa, które nie żyło? Z konieczności pozostaje życie ludzi - tych wielkich i znanych, ale i tych najzwyklejszych, o których historia zwykle milczy.