Literatura polska

Kolejny (XII tom) dzieł Wiecha. Opowiadania sądowe wydobyte z zapomnienia przedwojennych gazet i przywrócone życiu przez niestrudzonego Roberta Stillera.

Wiech, którego by nie było, gdyby nie Robert Stiller. To on, w przedwojennych, anonimowych tekstach z ostatniej strony "mgnienia codzienności" (cóż za trafne określenie gazety codziennej!), rozpoznał  pióro Mistrza.

Opowiadania przedwojenne, tom V, opowiadania żydowskie. Dziwnym trafem twórczość Stefana Wiecheckiego katalogowana jest jako "humor, satyra". Robert Stiller, który wykonał tytaniczną pracę, by przywrócić twórczość Wiecha z zanikających przedwojennych gazet, byłby oburzony. Stefan Wiechecki to pisarz, który - w niepozornej i wyjątkowej formie - ukrył cale bogactwo wielkiej literatury faktu.

Tom X przedwojennych opowiadań sądowych, przywróconych do życia przez niezmordowanego Roberta Stillera.

Tom trzeci zbioru przedwojennych, warszawskich opowiadań żydowskich zebranych i opracowanych przez Roberta Stillera, a wydanych, co oczywiste, w Krakowie. Literatura wielka w skromnej, ironicznie umniejszającej się formie oraz absolutne mistrzostwo języka. Perły formy krótkiej i dosadnej. Gigantyczna praca Roberta Stillera: przywrócił do życia rzeczy, które zdawały się być bezpowrotnie zaginione, zagubione, zapomniane.  

Starannie wydana książka, wyjątkowe opracowanie graficzne (Jan Sawka) i... brak spisu treści. Zabawa z czytelnikiem w stylu autora. Rzeczywistość niby normalna. A tworzą ją "zwykle opowiadania", czyli: Żyd, Oskarżony, Skrzynka bez pudła, Dezerter, Złodziej, Chudy i inni.  

Pierwsze wydanie pierwszej powieści. Przysłowie ludowe (w tym wypadku nawiązanie do "kultury ludowej" obowiązkowe) uczy, że "pierwsze śliwki robaczywki". Jeszcze jeden przykład, że nie wszystkie przysłowia są mądrością narodów, bowiem debiut Myśliwskiego zachwycił miłośników literatury refleksyjnej mistrzostwem językowym i narracyjnym. Miłośnicy akcji, sensacji, zagadki kryminalnej, seksu i innych dosadnych wątków byli zawiedzeni, ale "jeszcze się taki nie narodził, który by wszystkim dogodził" (by raz jeszcze "zaczerpnąć ze skarbnicy mądrości życiowych").  

Chrestomatia staropolska, czyli zbiór spuścizny staropolskiego piśmiennictwa: 156 tekstów rękopiśmiennych i 43 teksty drukowane. Teksty w tłumaczeniach, w transliteracjach i transkrypcjach. Skarby niezwykłe i bezcenne kultury polskiej, które ocalały przed złością najeźdźców, zaborców, okupantów. Skarby często już nie w oryginale, ale są - mimo wieków prześladowań i ślepej nienawiści sąsiedzkiej, germańskiej, szwedzkiej i azjatyckiej. Piękno ocalone. Źródło wciąż bijące... Wciąż?

Z wiersza "Spis":

"Dlaczego rzeczy złe

brałam za dobre

i czego mi potrzeba,

żeby się więcej nie mylić?"

No właśnie...

"Kronika Polska" Kadłubka to dzieło o wielkiej wartości nie tylko historycznej, ale i literackiej.

Witold Giełżyński, mason i komunizujący dziennikarz przed II wojną światową, w PRL-u pracę dziennikarską zakończył w 1948 roku, po ucieczce Stanisława Mikołajczyka. Rok 1948 - trzeci rok okupacji sowieckiej: sfałszowane wybory (PSL Mikołajczyka w rzeczywistości je wygrał), komunistyczny terror i eksterminacja ocalałej inteligencji polskiej, brutalne tworzenie "nowych elit" z marginesu społecznego i ze zdrajców... . Pewien stary znajomy Antykwariatu, który pochodził z rodziny cukierniczej o wiekowych tradycjach, opowiadał, jak jego ojciec po wojnie zamknął cukiernię, gdy urzędowo mu nakazano, by zamiast jajek używał "jaj w proszku". Decyzję uzasadnił zdecydowanie: "z g.wna nie będę robił ciastek". Proszę, a towarzysze całe państwo zrobili...

Drugorzędny pisarz pierwszorzędny i jego "całość twórczości nowelistycznej" w pierwszym, PRL-owskim wydaniu.

Dzieła: t. I: Bakakaj, t. II: Ferdydurke, t. III: Trans - Atlantyk, t. IV: Pornografia, t. V: Kosmos, t. VI: Dramaty, t. VII Dziennik 1953 - 1956, t. VIII: Dziennik 1957 - 1961, t. IX: Dziennik 1961 - 1966 oraz UWAGA!!!: tom wydany przez wydawnictwa niezależne: Wspomnienia Polskie i Wędrówki po Argentynie, a także suplement rarytas: wystukane na maszynie uzupełnienia fragmentów usuniętych przez cenzurę. Wyjątkowe świadectwo literackie i historyczne.  

Polska literatura końca XX wieku, przez wydawcę porównywana z dokonaniami Styrona. Cóż, może warto sprawdzić samemu? 

Poetycki zapis bólu po samobójczej śmierci córki. Aż dziw, że nawet taki temat stał się okazją do socrealistycznych wersów, do strof poświęconych ojczyźnie i socjalizmowi. Dziwne asocjacje...

Władysław Broniewski i jego hymn wojenny, który był chyba przez wszystkich - bez względu na przekonania polityczne - podobnie odbieranym żarliwym wezwaniem do walki. I jeszcze "Żołnierz polski", smutny zapis klęski wrześniowej... . Mało który poeta budził tak sprzeczne opinie, bo i mało który miał tak rozdarty życiorys: między patriotyzmem i bolszewizmem, z obu biorąc to, co jego sumienie uznawało za godne przyjęcia. A, że niepodobna połączyć szczerze (bo dla kariery, z wyrachowania, z cynizmu połączyć się da) obu światów, przeto bywa, że na takie rozdarcie duszy szuka się lekarstwa równie beznadziejnego jak sama choroba. A gdy dołączą się jeszcze i tragedie osobiste...

Pierwszy zbiór wierszy (że żałosny rym? może, ale jak to inaczej powiedzieć?) wydany po wojnie, w roku, w którym Władysław Broniewski został członkiem Ogólnokrajowego Komitetu Obchodu 70-lecia urodzin Józefa Stalina, a "prezydent" Bierut nadał poecie Order Sztandaru Pracy I klasy. Niby "pasmo sukcesów", a przecież książka była strasznie licho wydana (nie mówiąc o jakości socrealistycznej poezji), czczenie Stalina było obrzydliwością, więc pewnie i order był z powyginanej blaszki - a może z kartofla? Jako dodatek z epoki dołączone są do książki dwa ówczesne wycinki prasowe - na jednym "Oda do Don Kichota" w wersji gazetowej.

Władysław Broniewski, wychowany przez matkę i babkę, które alkoholem zatrzymywały go w domu przed lampartowaniem się z kolegami, socjalista-komunista nie ukrywający szlacheckiego pochodzenia, żołnierz wojny z 1920 roku, który przed wybuchem II wojny napisał poetyckie wezwanie do walki "Bagnet na broń", po jej wybuchu tragiczny wiersz "Żołnierz polski", a w PRL-u hymn pochwalny na cześć Stalina, ojciec, który przeżywa tragiczną śmierć ukochanej córki uwikłanej w romanse z pogardzanymi przezeń kolegami - literatami... Filozoficzna "dialektyczna jedność przeciwieństw"? Niby nic dziwnego, wszak PRL był z ducha marksistowski. A jednak w życiu taka konstrukcja intelektualna oznacza zawsze całkiem realne i dramatyczne balansowanie na granicy tragedii. Utrzymanie równowagi niemal niemożliwe, a kiedy jeszcze zaburzy ją alkohol...

Opowieść bardzo pouczająca (również biznesowo) i tak barwna, że nic, tylko stawiać kamerę i filmować. Gotowe sceny, obrazy, dialogi, monologi (nam bardzo przypadło do gustu: "Ja jestem Bucholc i mogę robić, co mnie podoba się":) Książka arcydzieło, to i chwała Bogu, że nakręcony na jej podstawie film również okazał się być bardzo dobry. Tak film zachęca do lektury, lektura do oglądania, a nasz Antykwariat może spełnić obie zachcianki, bo mamy i książkę i film.

Opowiadania, przez które przenika świat niewidoczny dla zwykłego przechodnia.