Niesamowity Jeździec

„Powieście go wysoko” - rada dobra, ale lepiej upewnić się, że wisielec faktycznie nie żyje. A jeszcze lepiej upewnić się, czy wisielec wisi słusznie.

Krytyka nazwała ten film "polskim westernem". A skoro bawimy się w cytaty: nic dziwnego, że "film jako najważniejsza ze sztuk" posłużył do nauczania "jedynie słusznej historii" o "ziemiach odzyskanych" w 1945 roku, które bardzo szybko nazwano "ziemiami wyzyskanymi" - wszak "na Zachodzie szaber w modzie". Rosjan w filmie nie ma. Taki "western" jaka "historia".

Wszystko, czego potrzebuje dorastający młodzieniec: Dziki Zachód, preria, Indianie, złoto do zdobycia, szlachetne dobro i przyjaźń, a przeciw nim zdradliwe i podstępne zło... . Mężczyźni są mężczyznami i walczą. Książki pisane w czasach "realnego socjalizmu" niosły nadzieję, że istnieje gdzieś "normalny" świat i nikomu nie przeszkadzało, że jest nim wymyślony w PRL-u western do czytania. Dlaczego, to, co działało wówczas, miałoby nie działać w czasach "jeszcze bardziej realnego socjalizmu (europejskiego)"? 

Raz na smutno, raz na wesoło, Dustin Hoffman, jako biały Indianin, opowiada historię 120 lat swojego życia. Doświadczył i przeżył chyba wszystko, co miał do zaproponowania Dziki Zachód, ale nie pozbył się jednej wady charakteru: "nie mógł się wyzbyć szczerości". Bo "tak go zrujnował stary Indianin - przekazał wizję moralnego porządku na tym świecie, a przecież czegoś takiego nie ma. Gwiazdy migoczą w próżni, a dwunożne stworzenia snują plany i marzą pod nimi na próżno. A ludzie uwierzą we wszystko (...) więc może wszyscy jesteśmy szaleńcami i to wszystko nie ma znaczenia?" "Zrozumiałem, że życie jest niemożliwe do życia".  

Gwiazdorska obsada wspólnie stara się złamać zasady rządzące tradycyjnymi westernami. I chyba skutecznie – film otrzymał aż 4 Oscary.

Prawdziwy mężczyzna zło koltem zwycięża, a do pełni szczęścia wystarcza mu koń, strzelba i ... Angie Dickinson.