Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.
Maria Gołaszewska, Zarys estetyki. Podtytuł: problematyka, metody, teorie.
PWN Warszawa 1984. Stron 482. Okładka miękka. Całość - o dziwo! - w stanie bardzo dobrym (choć oczywiście są lekkie ślady upływu czasu oraz kilka delikatnych zaznaczeń w tekście).
Bardzo ciekawa lektura, bowiem książka została wydana w 1978 roku. Niby wszystko się zmieniło od tamtego czasu. Tym bardziej w sztuce, gdzie 40 lat to huragan epok, stylów, póz, grymasów, emocji i nastrojów, a przede wszystkim zmienił się sposób pisania o sztuce (rytualny, urzędowy marksizm zastąpiły inne mody, by przywołać słynne "modne bzdury"). Czy książka socjologa, który w PRL-u zawodowo się zajmował "kulturą w ogóle, a sztuką w szczególe", może teraz zainspirować do filozoficznej i socjologicznej analizy sztuki? I czy podane przez autora analizy mają jedynie walor doraźny, czy też są ponad codzienną, powierzchowną zmiennością? A także czy odnajdują pierwiastki w sztuce stanowiące o jej uniwersalnej istocie?
Eseje o malarstwie dziewiętnastego i pierwszej połowy dwudziestego wieku (podtytuł książki: "Od Davida do Picassa"), które były pisane albo przed wojną, albo tuż po niej. W obu wypadkach rozprawy noszą piętno czasów, w jakich powstawały: nieświadomego swych apokaliptycznych przeznaczeń przedwojnia oraz przenikniętego sowieckim marksizmem-leninizmem stalinizmu. Ale - o dziwo - dzięki temu książka staje się niezwykłym świadectwem dla badaczy ewolucji ducha towarzyszącego sztuce przełomu wieków.
Pierwszy tom "Pism filozoficznych i estetycznych" Stanisława Ignacego Witkiewicza zawiera: "Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia" z 1919 roku, , "Szkice estetyczne" z 1922 roku, "Teatr" z 1923 roku oraz "Dodatek" z kilkoma artykułami i polemikami. Książka była sensacją wydawniczą w 1974 roku - Witkacy zaczął powoli wyzierać spoza zasłon zaciąganych przez PRL-owską cenzurę (osłabianiu sowieckiego socjalizmu w okresie początkowego Gierka w sferze ducha towarzyszyło osłabianie komunistycznej ascezy przez rozmiękczającą falę uwolnionej z zakazu konsumpcyjnego Coca-Coli, co miało iście groteskowy, witkacowski ton). W PRL-u nie było w zasadzie nic, ale - o dziwo! - istniał teatr, nie tylko jako dziedzina kultury wyższej, ale przede wszystkim jako istotny składnik życia społecznego, więc pisma Witkacego spotkały się z zachłannym odbiorem również - a może przede wszystkim - poza środowiskiem teatralnym. Ciekawa rzecz, że mizerii materialnej PRL-u towarzyszyło rozbudzenie życia intelektualnego (zmarginalizowanego niezależnego i nieoficjalnego, ale czasem również zależnego i oficjalnego), wręcz przeciwnie niż w czasach obecnego zaspokojenia materialnego i postępowego dobrobytu.
Witkacy, a więc niezgoda jako zadanie i przeznaczenie życiowe, duchowe i intelektualne. Witkacy, a więc krytyka: materializmu, reizmu, Wittgensteina, Whiteheada, Carnapa, Koła Wiedeńskiego (wszystko w książce). Witkacy, a więc "ontologiczny pluralizm" w walce.
"Nauki społeczne". Najpierw tą "nauką" był marksizm, a potem (wraz z uwiądem "realnego socjalizmu") inne ideologie - zależnie od mody, koniunktury politycznej, czy wreszcie zależnie tylko do pieniędzy, czyli od grantów i stypendiów. Teraz jest "dżender", bo na nim najwięcej się zarabia. Ciekawe, co będzie następne? Bez względu jednak na to, co to będzie, to na pewno to "coś" będzie jeszcze bardziej "naukowe". Możliwe, że nawet tak, jak naukowy był marksizm: do bólu. Prawdziwego.
Co myśleć o światowej sztuce nowoczesnej, o sztuce XX wieku, o czasach, kiedy artyści porzucili tak staromodne pojęcie jak "piękno"? Zresztą czy to dziwne? Skoro nauka pożegnała się z "prawdą", a w życiu ludzie nie kierują się "dobrem", to po co komuś "piękno"? Książka powstała w PRL-u, u schyłku panowania stalinowskiego socrealizmu - doktryny, która podporządkowała sztukę totalitarnej, socjalistycznej ideologii. Paradoks: w krajach socjalistycznych, zniewolonych przez system sowiecki, artyści marzyli o wolności, w krajach wolnych artyści marzyli o socjalizmie i tęsknili za sowieckim zniewoleniem.
Syntetyczne wprowadzenie w tematykę dobra i zła ludzkich działań, rozważania historyczne i współczesne w świetle kantowskiej zasady samocelowości człowieka.
Etyka szczegółowa, czyli - w dużym skrócie - prawa i obowiązki jednostki i zbiorowości. Jednym słowem zestaw tematów do zażartych dyskusji, niekończących się sporów, a nawet porządnych awantur "w życiu osobistym, rodzinnym, jak i zawodowym". Kara śmierci, eutanazja, wojna, tolerancja, miłość, aborcja,... jest o co skakać sobie do oczu. Jest, było i będzie. Bo jeśli "tak" nie znaczy "tak", "nie" nie znaczy "nie", to nic dziwnego, że niewolnictwo ogłoszone jest jako droga do wolności, cenzura jako gwarancja swobody wypowiedzi, mordowanie niewinnych jako obrona życia, itd, itd, itd... . Bo tak działa "pan tego świata" - mistrz relatywizmu: zawsze zło przedstawi jako dobro ("wszystko jest względne, czyż nie?"). Dzięki książce można łatwiej dostrzec jego manipulacje.
Podręcznik - "rozszerzona propedeutyka filozofii" - polskiego filozofa, logika i etyka, który po upadku II Rzeczypospolitej i po przeżyciu okupacji litewskiej, niemieckiej i sowieckiej próbował w czasach stalinowskiego terroru zachować resztki wiedzy fundamentalnej. W 1952 roku powstała Polska Rzeczpospolita Ludowa, w 1953 Stalina diabli wzięli (dosłownie), a w 1959 ukazało się trzecie wydanie "Głównych zasad...". Mieszanina rzeczy nie do pogodzenia: tradycyjnych nauk filozoficznych z politycznymi wymogami narzucanymi przez marksistowską "filozofię", czyli ideologię sowieckiego terroru. Smutne świadectwo historii tragicznej - rozpaczliwej obrony przed nieuniknionym: przed mordem na kulturze polskiej. A agonia trwa...
Pliki cookies i pokrewne im technologie umożliwiają poprawne działanie strony i pomagają nam dostosować ofertę do Twoich potrzeb. Możesz zaakceptować wykorzystanie przez nas wszystkich tych plików i przejść do sklepu lub dostosować użycie plików do swoich preferencji, wybierając opcję "Dostosuj zgody".
W tym miejscu możesz określić swoje preferencje w zakresie wykorzystywania przez nas plików cookies.
Te pliki są niezbędne do działania naszej strony internetowej, dlatego też nie możesz ich wyłączyć.
Te pliki umożliwiają Ci korzystanie z pozostałych funkcji strony internetowej (innych niż niezbędne do jej działania). Ich włączenie da Ci dostęp do pełnej funkcjonalności strony.
Te pliki pozwalają nam na dokonanie analiz dotyczących naszego sklepu internetowego, co może przyczynić się do jego lepszego funkcjonowania i dostosowania do potrzeb Użytkowników.
Te pliki wykorzystywane są przez dostawcę oprogramowania, w ramach którego działa nasz sklep. Nie są one łączone z innymi danymi wprowadzanymi przez Ciebie w sklepie. Celem zbierania tych plików jest dokonywanie analiz, które przyczynią się do rozwoju oprogramowania. Więcej na ten temat przeczytasz w Polityce plików cookies Shoper.
Dzięki tym plikom możemy prowadzić działania marketingowe.