Konrad Lorenz, Regres człowieczeństwa

Czy ludzie naprawdę robią takie rzeczy?! Sobie?! Dobrowolnie?! Tak wrażliwi "ekologicznie"?! Matko! Mordowanie nienarodzonych jako przemysł, jako przyjemność i jako wygoda?! Hodowanie ludzi na "części zamienne"?! Homo sapiens?! Prawodawca rozumny, który więcej "praw" przyznaje maszynom, roślinom i zwierzętom niż bliźnim, niż ludziom?! Oto "oświecony postęp" w całej swej morderczej okazałości: kontynuatorzy i duchowi spadkobiercy "doktora" Mengele, już pewni siebie i pełni chciwej pychy jako "dobroczyńcy rodzaju ludzkiego". Pięćdziesiąt stron wstrząsającego oskarżenia do czego może doprowadzić owa pycha, chciwość i próżność kiedy wesprze ją niepohamowana żądza "przyjemności" i przekonanie, że Boga nie ma. A nie ma? Skąd to przekonanie, skoro nie istnieje na nie nawet cień dowodu? "Człowiek to brzmi dumnie"?! Rację miał O. Bocheński pisząc, że rozumne i dobre są jednostki, człowiek - jako gatunek - jest szalonym, złym i niebezpiecznym stworzeniem. Człowiek to brzmi przerażająco. Boże, zmiłuj się nad nami...

Podtytuł : "Technologia a poszukiwanie sensu". Na początku był bezsens, był Chaos. Potem powstał Kosmos. Ale chaos, bałagan, pozostał na części Kosmosu: na Ziemi i w sercach jej mieszkańców. Ciekawe, że wzrost technicznych możliwości, jakimi dysponuje człowiek, nie zmniejsza, tylko przeciwnie - zwiększa bałagan i bezsens. To się nazywa postępem. Coraz lepsza technika i... coraz lepsze narzędzia wojny, coraz więcej biedy, coraz więcej przelanej krwi, coraz więcej rozpaczy i zagubienia... . A miało być tak pięknie bez Boga. No właśnie - kto pamięta dziś Wieżę Babel? Kto pamięta, że efektem nieograniczonych możliwości, które służą tylko zaspokojeniu pychy, jest pomieszanie języków - czyli chaos właśnie? Jakim trzeba być głupcem, by ignorować taką oczywistą naukę płynącą z przeszłości. Człowiek jest zbyt dumny, by budować ku chwale Boga i zbyt pyszny, by widzieć, że budując ku swojej chwale, produkuje tylko chaos, bezsens, rozpacz. Ani prozac, ani viagra, ani ciekłokrystaliczne wyświetlacze, ani diody, ani botox, ani odsysaniu tłuszczu, ani rzeź niewiniątek, ani "czysta energia", ani chłop z chłopem, ani baba z babą, ani "planeta singli", ani "róbta co chceta", ani inżynieria genetyczna, ani sztuczna inteligencja, ani tysiące innych modnych gadżetów - jednym słowem nic nie czyni człowieka szczęśliwym. Daje czasem komuś zadowolenie, daje czasem komuś przyjemność, ten ktoś mówi wtedy "jestem szczęśliwy", ale przebudzenie jest zawsze takie samo: łeb pęka i rzygać się chce. Aż któregoś dnia nie ma już przebudzenia, tylko płacz i zgrzytanie zębów. I czy przyniesie ulgę świadomość, że zgrzyta się implantami?  

Alberta Camus czyta się dla mądrych słów, które tworzą piękne zdania układające się w pobudzającą intelekt całość. Czyli dla tego wszystkie, co znaleźć można w „Człowieku zbuntowanym”.

Darwin zatrudnia psychologię i etologię porównawczą do dowodzenia zasadności teorii ewolucji.

Jak w tytule. Jedno z najsłynniejszych dzieł antropologii.

Psychologia, czyli wiedza tajemna, dzięki której znikną wszystkie bolączki ludzkości. W tak szczytnym celu psychologowie powinni zacząć "działać z pozycji siły". Wyzwolenie przez przymus... niby nic nowego w historii nowożytnej, ale tym razem prawo do stosowania przymusu mają mieć psychologowie. Pomijając wszystko inne, nowością jest, że zalety przymusu dostrzega nie kto inny, tylko właśnie psycholog. 

Podsumowanie wizji człowieka jako "nagiej małpy". Książka jak album, albo lepiej - jak komiks. Trudno orzec, co stanowi jej istotę: obraz czy tekst. Bestseler. To bardzo zastanawiające, że książki sprowadzające człowieczeństwo do jego zwierzęcego i materialnego aspektu piszą jednak tylko ludzie - nagie małpy. Ktoś podpowiedział, że może powodem są pieniądze, które dla zwierząt nie mają znaczenia...  

Dla jednych naukowców człowiek jest maszyną, efektem przypadkowego oddziaływania przypadkowych czynników fizycznych i przypadkowych składników chemicznych w przypadkowych reakcjach i procesach, dla innych naukowców człowiek jest dziełem rozumnego zamiaru. W nauce bowiem, jak w każdej dziedzinie ludzkiego życia, każdemu sądowi odpowiada jego zaprzeczenie. A, że zgodnie z fundamentalną zasadą rozumu nie może być prawdziwe jednocześnie twierdzenie (sąd opisujący), jak i jego zaprzeczenie, przeto decyzja, po której stronie barykady się wojuje jest decyzją religijną: to tylko w kwestia wiary. Każda teoria nauki jest kwestią wiary w przyjęte niedowodliwe, na gruncie tejże, założenia fundamentalne. W sumie lepiej chyba wierzyć w boskie pochodzenie człowieka niż w jego przypadkowe zaistnienie. Bo jeśli przypadek rządzi światem, to rządzi wszystkim w tym świecie, również ludzką racjonalnością, tym samym czyniąc ją w istocie irracjonalnym chaosem, a więc odbierając sens wszystkiemu, nawet powyższej recenzji:) 

Wydana w 1973 roku (w PRL-u w 1981) wizja przyszłości wykoncypowana przez zawodowego, niemieckiego (zachodnioniemieckiego, wschodnioniemiecki pisałby o nieuchronnym, światowym zwycięstwie sowieckiego komunizmu) futurologa. Jak będzie wyglądał świat przełomu wieków? Że lepiej, to oczywiste, ale jak bardzo lepiej? Kiedy i jak "postęp naukowo-techniczny" zwycięży? Bo, że zwycięży, to przecież oczywiste. Nowożytny człowiek wreszcie kieruje się rozumem, wyzwolił się od zabobonów. Czyli: kiedy postęp zrodzi owoc świetlanej przyszłości - kiedy zbudujemy raj na ziemi? Ale "koniec historii" znów zaskoczył! W czasach ogłoszonej powszechnie epidemii (2020 rok - i lata następne, ile?) książka może być bardzo pouczająca. Przede wszystkim obnaża naturę ludzkiego myślenia. Jak wiele w nim bezradności wobec wyroków Opatrzności. A skoro myślenie jest w pysze swojej błądzeniem po omacku, to czy wynikające z niego działania też nie są szalonym miotaniem się ślepej małpy z brzytwą? Jednego możemy być zawsze pewni: nieszczęście, które na nas spada, zawsze jest niespodziewane. Nie tylko w czasie, ale przede wszystkim w swojej naturze: zawsze uderzy coś, czego nikt sobie nie wyobrażał. Obawy się nie spełniają. Spełnia się niewyobrażalne. Końskie odchody miały zatopić w XX wieku Nowy York. Tak wyliczyli specjaliści od rozwoju metropolii. Zło, które się zdarza, nie spełnia ludzkich obaw, zawsze jest zaskakujące (tak, jak i dobro, które nie jest prostym spełnianiem życzeń). "Opatrzność" tak rozumiana jest po trosze "opacznością" (jak zauważył Pan B - Jeremi Przybora): jest przeznaczeniem, czyli czymś - z istoty swojej i z definicji - poza ludzką kontrolą, poza ludzką zdolnością pojmowania. Ale co to ma do rzeczy? Jeśli tylko daje się zarabiać na takich "badaniach naukowych", to co komu do tego skąd się "ciągnie kasę"? Granty rządzą: kto ma czas na poszukiwanie prawdy gdy trzeba składać kolejne aplikacje. Dają, to biorę i robię, co chcą. Kto płaci ten wymaga, to oczywiste.