Jan Sztaudynger, Puch ostu. Fraszki o życiu i miłości

Jan Sztaudynger, Piórka. Pierwsze wydanie (1954 rok), Maja Berezowska i dodatek: wycinek z "Przekroju" z lat pięćdziesiątych z kilkoma fraszkami - czego chcieć więcej?

Figliki, czyli uciecha po staropolsku. Piękne wydanie, jubileuszowe, z okazji czterechsetnej rocznicy śmierci Mikołaja Reja. Każdy Niemiec, dzięki temu, może się nawet dzisiaj dowodnie przekonać czym różnił się język polski od języka ptactwa domowego - od gęsiego syczenia i gęgania. I, z kolei, aby współczesny polski czytelnik mógł zrozumieć rejowskie facecje, poezji towarzyszą bogate przypisy, nota edytorska i wstęp.  

Bajki Jana Sztaudyngera, a więc same rymy. Na przykład: mało - ciało, chyba - ryba, młody - do wody, morze - może, itd. Ten ostatni rym chyba najczęściej. Ciekawy byłby temat pracy: "Spis rymów u poetów". Mógłby być alfabetyczny, albo rzeczowy, z wyliczonymi statystykami - na przykład częstość występowania u twórcy, a nawet można by sprawdzić jakie rymy są, by tak rzec, "własnością wspólną poetów".  

To w zasadzie po co ksiądz przyszedł?

I co tu można powiedzieć? Umykający słowom koszmar wojny i okupacji niemieckiej i sowieckiej, który próbują opisać poeci. Zda się sprzeczność fundamentalna: ludobójstwo i poezja. I jakby było mało tej rozpaczy jeszcze i kłamstwo i propaganda jednego z okupantów: bo "Antologia" została wydana w 1957 roku, skompilowana została zatem wobec ówczesnych okowów ideologicznych i propagandowych (wydawcą był ZBOWiD, sowiecka organizacja stworzona przez NKWD i bezpiekę, a książka była częścią "Biblioteki ruchu oporu" - bo według nakazu propagandowego nie było Państwa Podziemnego i jego Armii, tylko jakiś "ruch oporu"). Nie ma więc mowy o "czerwonej zarazie" i nie znajdzie w niej czytelnik literackiego obrazu sowieckiego bestialstwa i ludobójstwa, walki Państwa Podziemnego o ratowanie Rzeczypospolitej, nie znajdzie żołnierzy Powstania Warszawskiego, żołnierzy Kresów, poezji powstałej na opuszczeniu, na emigracji... "Jeszcze jedna cegła w murze..."

Kolejna perełka z Biblioteki Miniatur - tym razem Bronisława Ostrowska, chyba już całkowicie zapomniana, młodopolska poetka, pisarka i tłumaczka. Malarka nastroju i sentymentalnej refleksji.

Edward Szymański, lewicowy, przedwojenny polski poeta, zamordowany przez Niemców w niemieckim obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu w 1943 roku. 

Wiersze wybrane w solennym, krytycznym opracowaniu - jak na książkę wydaną w Bibliotece Narodowej przystało.

Baron Stanisław Jerzy de Tusch-Letz, wojujący (dosłownie) komunista (pochodzenia oczywistego, jak widać), zdrajca, karierowicz, agent. Haniebny życiorys i plugawe czyny, jak np. wyprodukowanie pierwszego, polskojęzycznego wiersza sławiącego Stalina i to już w 1939 roku! A w powszechnej opinii błyskotliwy intelektualista i mądry autor. W toczącej się kiedyś dyskusji o związku plugawego charakteru z geniuszem artystycznym, gdzie Lec posłużył jako jeden z mocniejszych przykładów na związek piękna ze złem, ktoś słusznie zauważył - kończąc tym samym bezsensowne dywagacje - że nigdy się nie dowiemy tego, ilu było twórców nie tylko mądrych, ale i dobrych, a tym samym bezbronnych wobec działań podobnych Lecowi kanalii bez skrupułów i bez sumienia. Rzeczywiście: ilu lepszych i mądrzejszych zostało wyeliminowanych (śmierć publiczna, ale przecież częściej fizyczna) przez tych, którzy "zwyciężając" głosili jednocześnie kłamstwo o tym, że "byli najlepsi" literacko (muzycznie, filmowo, itd.)? Nigdy się nie dowiemy ilu ludzi wybitnych, dobrych i mądrych zostało zgładzonych przez komunistycznych zbrodniarzy "w walce o lepsze jutro" (rzec jasna swoje i swojego gangu). Prezentujemy pierwszy, wydany w PRL-u zbiór aforyzmów, z których jeden zdaje się być idealnie opisującym sytuację autora i całej komunistycznej kamaryli: "W piekle diabeł jest postacią pozytywną" (str. 26).

Max Scheler jest klasykiem dwudziestowiecznej antropologii, aksjologii i filozofii religii. Jego dzieła były ważnym źródłem inspiracji m.in. dla Karola Wojtyły i Józefa Tischnera. Czy zainspirują również kogoś z odwiedzających nasz Antykwariat? A jeśli tak, to do czego?

Baśnie o miłości, czyli: Mała syrena, Dzielny ołowiany żołnierz, Słowik, Narzeczeni, Królowa Śniegu, Bzowa Babuleńka, Pasterka i kominiarczyk, Stary nagrobek, Pod wierzbą, Niegodna kobieta, Ib i Krystynka, Szyjka od butelki, Szlafmyca starego kawalera, Cudowna, Opowiadanie z diun, Dziewica Lodów, Syn dozorcy, Talizman, a na koniec Nota od wydawcy - kilka słów o Andersenie i jego twórczości.

Czyta Krzysztof Kolberger.

Wschód mityczny, tęsknota europejskich duchów (i ciał) nienasyconych: baśniowa kraina dających zatracenie uniesień cielesnych i duchowych. Podróż na Wschód - nawet w wyobraźni - ma być oczyszczeniem i objawieniem. Oczywiście dla subtelnych z przyrodzenia i z edukacji Europejczyków i Amerykanów (tych z USA i Kanady). Ciekawe, że niezliczone miliony biedaków żyjących na Wschodzie przekornie nie dostrzegają tego duchowego bogactwa i złośliwie pogrążają się w nędzy, albo śnią o wyjeździe do Europy lub Ameryki. Za chlebem. Wygląda na to, że żeby docenić rozkosze wschodniego ogrodu rajskiego trzeba być sytym i po europejsku wykształconym przedstawiciel klasy średniej (lub wyższej). Najlepiej bezdzietnym, bo dziecko pochłania czas, jaki dany jest na samorozwój (czyli w zasadzie nieskrępowany seks i używki). A zatem gdyby nie płodność "ludzi ze Wschodu" też mieliby ochotę, czas i siły na "samorozwój"? Czy "człowiek ze Wschodu", który, po przybyciu do Europy czy Ameryki, staje się typowym przedstawicielem klasy średniej, czyli żyje bezdzietnie i w luźnych związkach, też śni o oczyszczającej sile Wschodu i katartycznej podróży na Wschód?

Jan Twardowski, Autobiografia. Tom 1: "Smak dzieciństwa 1915-1959", tom 2: "Czas coraz prędszy 1959-2006". Dla jednych najlepszy poeta wśród księży, dla innych najlepszy ksiądz wśród poetów. 

Agonia Rzeczypospolitej. Awanturnik, utracjusz, agent i zdrajca, karierowicz, łapówkarz, kłamca i oszust, libertyn, pochlebca... - jednym słowem doskonałe kwalifikacje, by pisać pouczające bajki. Godny swoich czasów "autorytet moralny".

"Dziewięć muz", czyli łabędzi śpiew.

Co ksiądz może wiedzieć o seksualności? Na pewno o wiele więcej niż niejedna osoba, która jest przekonana, że poznała sekret "cieszenia się pełnią życia". Dowód? Proszę bardzo! Oto na stronie 146 czytamy: "twierdzenie, że biologicznym sensem ludzkiej seksualności nie jest przekazywanie życia, lecz doznawanie przyjemności, okazuje się równie naiwne, jak twierdzenie, że sens jedzenia tkwi w przyjemności, a nie w odpowiedzialnym odżywianiu organizmu. To prawda, że zarówno współżyciu seksualnemu, jak i spożywaniu pokarmów towarzyszy zwykle (choć nie zawsze) odczucie przyjemności; jednak doznawanie przyjemności nie jest sensem ani głównym celem tych działań. Przyjemność nie jest też sensem ani głównym celem żadnej funkcji w organizmie człowieka. Jeśli jakiś człowiek zaczyna traktować przeżywanie przyjemności jako główny cel jedzenia czy współżycia seksualnego, to wchodzi na drogę uzależnień czy zaburzeń...". Oto niewolnik doskonały: wierzy, że jest wolny, bo żyje dla przyjemności, bo tak uczą różni "celebryci". W rzeczywistości jeden z milionów nieszczęśliwców, jeden z tłumu znerwicowanych nałogowców płci obojga, gdzie każdy, wypalony gonitwą za coraz mocniejszymi podnietami, popada w depresję z rosnącego wciąż niespełnienia, coraz bardziej robi się otępiały na piękno życia i coraz bardziej jest przerażony pustką nienasyconego egoizmu. A mimo wszystko przekonany, że mądrość jest wszędzie, tylko nie słowie Bożym. Co prawda posoborowa sekta ekumeniczna, demolując tradycyjne nauczanie Kościoła, próbuje tumanić różnymi heretyckimi naukami o "samospełnieniu" i "realizowaniu siebie", ale chwała Bogu wciąż jest dostępna nauka, którą Kościół głosił przez dwa tysiące lat. Wystarczy tylko po nią sięgnąć. Wystarczy tylko chcieć. No właśnie, wystarczy tylko... "Duza by już mogli mieć, ino oni nie chcom chcieć!."