Literatura dziecięca i młodzieżowa

Książka, o której nie trzeba pisać, a uważa się, że trzeba przeczytać. Przynajmniej dwa razy: raz w dzieciństwie i ponownie, w wieku "dojrzałym". 

Kiedyś to była lektura dla dzieci. Książkę kończy "Kalendarium życia Janusza Korczaka". Jest kilka osób (nawet przyznają sobie tytuły naukowe), które robią pieniądze na opisywaniu, zwłaszcza za granicą i w jednej tzw. "gazecie", "polskiego antysemityzmu". Dla nich powinna być to lektura obowiązkowa: na prawdę nigdy nie jest za późno. Żydzi jako polscy patrioci i Żydzi jako antysemici. Prawda was wyzwoli. A Zło chce posiąść i zgubić każdą duszę, nie zważa na narodowość.

Kret, Szczur Wodny, Borsuk, Ropuch - zwierzęta jak ludzie. Ciekawe, że takie porównanie jest zaproszeniem do świata baśni. A odwrotne, czyli "ludzie jak zwierzęta", otwiera bramy piekła. Oczywiście książka jest zaproszeniem do świata baśni, ale to wie przecież każdy.

Jedno z wielu wydań tej niegdysiejszej klasyki dla młodzieży. Niniejsze wyróżnia się wielością oryginalnych, przedrukowanych z francuskich edycji, ilustracji.

Wiek XIX i "Dwa lata wakacji". Wiek XX i "Władca much". Co przyniesie wiek XXI?

Prawie sześćset stron wciągających przygód w świecie, w którym dobre intencje, odwaga, uczciwość, poświęcenie, szczerość, czystość serca, wytrwałość, lojalność, prawda, sprawiedliwość, prawość, godność, honor, wierność, optymizm, wiara, zaufanie, prostolinijność, skromność, współczucie, miłosierdzie, miłość, przyjaźń, hart ducha, męstwo zwyciężają zło. Zło jest odrażające i zostaje sprawiedliwie ukarane, dobro jest wynagrodzone. Dzieci są dziećmi: dziewczynki - dziewczynkami, chłopcy - chłopcami, a dorośli zachowują się jak dorośli. Jakież to staromodne i jakież... niebezpieczne! Bezwzględnie należy ustrzec dzieci przed tą książką!

Książka, którą Kipling napisał dla córki. I nie tylko napisał, ale też zilustrował, a rysunki dodatkowo żartobliwie skomentował. Czego to nie zrobi ojciec dla dziecka!  

"Piętnastu chłopów na Umrzyka Skrzyni, Jo-ho-ho! i butelka rumu..." - jednym słowem wszystko, czego potrzebuje młody czytelnik (lektura szkolna dla klasy szóstej).

Książka była lekturą szkolną dla klasy... piątej. Dla klasy piątej! No tak, ale to było w zeszłym wieku, kiedy dzieci czytały słowo pisane, a nie miziały paluszkiem po smartfonie. Książka wyjątkowa pod każdym względem: dla dzieci, a nie dziecięca. Nawet kończy się nietypowo, bo kończy ją dedykacja, której pierwsze zdanie ostrzega, że to "trudna książka...". Ale czy jest coś wartościowego, co nie wymaga trudu?

Ile niezwykłych książek zostawiłby dzieciom Korczak, gdyby nie niemieckie szaleństwo... . Niemiecki, niezatarty wkład w "rozwój kultury europejskiej". Spalone książki, zniszczone lub zagrabione dzieła sztuki, zrównane z ziemią biblioteki, muzea, uczelnie, wymordowana inteligencja - bo to wszystko nie było niemieckie, bo istnieć może tylko Europa "nur fur Deutsche".

Zanim pojawiło się kino akcji była literatura akcji, czyli literatura płaszcza i szpady w beztroskim wykonaniu mistrza piętrzenia naiwnych i lekkich absurdów na tle niby-historycznym. I tak, jak z kinem akcji: twórczość uznawana przez krytyków za błahą, przez odbiorców przyjmowana jest z radością, bo dla czystej i "co z tego, że pustej" rozrywki jest tworzona. Alexandre Dumas, syn generała i czarnej niewolnicy, stworzył dominującą i potocznie obowiązującą wizję francuskiej historii. Mistrz gatunku - "literatury akcji" - w akcji:) W tej odsłonie wiek XVIII i perypetie przystojnego, naiwnego, ale krewkiego i dumnego młodego szlachcica (obowiązkowo prowincjusza z apetytem na podbój świata), czyli idealnego bohatera do scen miłosnych, do gonitw i do bitki. Wydanie ilustrowane reprodukcjami z wydania paryskiego z 1854 roku.

Książka jest jedną z rekordzistek, jeśli chodzi o różnorodność i ilość wydań. Prezentowana edycja wyróżnia się interesującą grafiką Mieczysława Majewskiego (książka dla dzieci i młodzieży, więc niby nic dziwnego, że ilustrowana, ale przecież były wydania bez opracowania graficznego). 

Wszystkie krótkie i bardzo krótkie. Bardzo dużo ilustracji. Dlaczego? A to wyjaśnia ostatnia bajka, napisana już nie przez Tołstoja, ale przez aparatczyka na stanowisku "literata", Wojciecha Żukrowskiego. Bo książkę wydało Towarzystwo Przyjaźni Polsko Radzieckiej, jedno z najważniejszych i najbardziej hołubionych w PRL-u, zaraz po PZPR. Bajki dla ruskich chłopów napisane przez rosyjskiego hrabiego w walce o socjalistyczne wychowanie PRL-owskich dzieci.

Babka, czyli kres życia i sześcioletnia dziewczynka, czyli jego początek. I wspólne wakacje na osamotnionej wyspie, a zatem nie ma wyboru: trzeba ze sobą rozmawiać. Żeby rozmowa się kleiła, oczywiście trzeba rozmawiać o rzeczach interesujących obie bohaterki. Jednym słowem książka bardziej dla dorosłych, niż dla dzieci. Ktoś, kto pokochał Muminki za młodu na pewno zachwyci się w wieku dojrzałym (czy dojrzewającym) "Latem".

Od Zera do Bohatera w wersji szkolnej przepoczwarzającego się PRL-u z końca XX wieku.

Klasyka PRL-owskiej powieści sensacyjnej dla młodzieży, a główny bohater, to dwunastoletnia dziewczyna, która żałuje, że nie jest chłopcem, czyli powinniśmy napisać, że bohaterka... 

Dziki Zachód z bardzo złymi i podstępnymi czarnymi charakterami oraz bardzo szlachetnymi obrońcami prawa i sprawiedliwości. No i oczywiście Indianie i ich skarby. Jedna z ulubionych książek dziecięco/młodzieżowych.

Dumasowska klasyka: romans z przygodami i szaleństwem tulipanowym w tle.

Autor podróżnik i odkrywca. Powieść w starym stylu. W rolach głównych morza, żagle i piraci.

Ciężkie dzieciństwo, intensywne życie, niezwykła pracowitość, bohaterstwo wojenne, śmierć tragiczna... I twórczość, która jest znana milionom dzieci... Samo życie autora mogłoby być tematem wciągającej powieści. Kto zresztą wie, w jakim stopniu jego historia osobista znalazła się w historiach opowiedzianych?  

Dwa pierwsze polskie wydania książki Astrid Lindgren nosiły tytuł "Dlaczego kąpiesz się w spodniach, wujku?". Tytuł "My na wyspie Saltkrakan" jest dosłownym tłumaczeniem oryginału.

"Mogę jeszcze o coś spytać? Jaki był pani mąż, wesoły, pogodny...

Jaki był? Był najweselszym w świecie człowiekiem. Oczywiście, jeśli nie był akurat zły. A bywał czasami. Jak to się każdemu zdarza."